Review

4321 | Paul Auster | Review

Bladzijde 26, zin 1: “Voorlopig leek haar zuster er volkomen tevreden mee zich van de ene kortstondige affaire in de andere te storten.”

4321 | Paul Auster4321 kreeg ik voor mijn verjaardag van J. Superblij was ik, want het stond al een tijdje op mijn verlanglijstje. Het onderwerp van het boek intrigeerde me. 4 keer dezelfde persoon, 4 keer een ander leven = 942 pagina’s leesplezier!

Waar gaat 4321 over?

Het verhaal gaat over Ferguson. Of beter gezegd: de vier verhalen gaan over Ferguson. Het vertrekpunt is steeds hetzelfde, Ferguson wordt in 1947 in New York geboren als zoon van Stanley en Rose. En daarna begint het: Auster creëert vier verschillende verhaallijnen waarin de levens van Ferguson en ook zijn karakters uit elkaar gaan lopen. Vanaf dan zijn het eigenlijk vier coming-of-age romans in één.

Wat vind van 4321?

Een pareltje, of beter nog: een parel (want heel dik). Ik heb genoten van dit boek en het echt zo snel mogelijk uitgelezen. Met een notitieblok in de hand trouwens, want anders zijn die verschillende Fergusons niet uit elkaar te houden. De verschillen zijn soms zo miniem, personages komen in meerdere verhaallijnen terug en vaak zijn de onderlinge relaties dan heel anders.

Alles klopt

Het is ook niet zo dat je eerst het verhaal van Ferguson 1 leest en dan dat van 2. Nee, je leest hoofdstuk 1, waarin een bepaalde periode beschreven wordt en daarin lees je dan eerst over F1, dan over F2 en zo verder. Omdat de hoofdstukken steeds min of meer dezelfde periode beschreven, maar de Fergusons gebeurtenissen dus op verschillende manieren meemaken, is het echt opletten geblazen. Maar ik vind het zo heerlijk als het dan klopt en personages in de verschillende levens, verschillende rollen hebben. Want zo is het natuurlijk ook. Net als dat Ferguson op verschillende manieren kan opgroeien, geldt dat natuurlijk ook voor de anderen.

Toeval of eigen keuze

Zo fascinerend! Hoeveel consequenties heeft een bepaalde beslissing wel niet. En kan je überhaupt je leven sturen? Of spelen daar zoveel factoren en toevalligheden een rol dat je er eigenlijk geen enkele invloed op hebt? Een mateloos interessant idee vind ik dat. Ik heb er al heel wat piekeruurtjes aan besteed, maar ik denk niet dat ik er ooit uit ga komen.

Het lijkt me ergens prettig om mijn leven helemaal zelf in de hand te hebben, en aan de andere kant lijkt het me ook helemaal niet fijn, want hoe eng is dat? Dat alles echt je eigen keuze is, dat je nooit iets anders de schuld kan geven? Maar ik denk sowieso niet dat je het ooit helemaal zelf voor het kiezen hebt, er zijn gewoon te veel factoren die een rol spelen.

“Ik beweer dat je nooit kunt weten of je al dan niet de verkeerde keus maakt. Je zou van tevoren alle feiten moeten kennen, en die kun je alleen kennen door op twee plaatsen tegelijk te zijn, wat onmogelijk is.”

Heel veel stof tot nadenken dus!

Boeken veranderen levens

Ook fijn, de Fergusons zijn lezers, muziekliefhebbers en filmkijkers. Auster noemt ontzettend veel klassiekers, op elk gebied. Hij is er kennelijk van overtuigd, dat de boeken die je leest, de films die je kijkt en de muziek waarnaar je luistert de ontwikkeling van jouw karakter bepalen. En dat kan ik alleen maar met hem eens zijn. Hij geeft ze veel invloed en benoemt ook die boeken, films en muziekstukken die een sleutelrol spelen in de vorming van de karakters van Ferguson. En dat levert weer ontzettend fijne quotes op, zoals deze:

Dé Zin

“Het was die laatste titel die een eind maakte aan Fergusons onvolwassen fantasieën om de volgende Clarence Darrow te worden, want het lezen van Schuld en boete veranderde hem, Schuld en boete was de bliksemschicht die met donderend geweld uit de hemel neerdaalde en hem verbrijzelde, en toen hij zich weer bij elkaar had geraapt, twijfelde Ferguson niet meer aan zijn toekomst, want als dit was wat een boek kon zijn, als dit was wat een roman kon doen met iemands hart en geest en diepste gevoelens over het bestaan, dan was boeken schrijven verreweg het mooiste wat een mens in zijn leven kon doen, want Dostojevski had hem geleerd dat verzonnen verhalen veel verder konden reiken dan genot en afleiding, ze konden je binnenstebuiten keren, je schedel lichten, ze konden je verschroeien, doen bevriezen, uitkleden en de ijzige wind van het heelal in duwen, en vanaf die dag wist Ferguson, na in zijn jongensjaren maar wat te hebben aangemodderd, verdwaald in zijn zich steeds meer verdikkend miasma van verbijstering, eindelijk waar hij naartoe ging, in elk geval naartoe wilde, en niet één keer in alle jaren die nog volgden, keerde hij ooit op zijn schreden terug, ook niet in de moeilijkste jaren, toen het ernaar uitzag dat hij over de rand van de aarde zou tuimelen.”

Ik vind dit een prachtige zin. Hij lijkt zo eindeloos en beschrijft zo beeldend dat wat wij boekenwurmen misschien allemaal herkennen: dat een boek je leven kan veranderen. Alleen hierom houd ik al van dit boek, ‘het’ deelt mijn liefde voor boeken. 

Interessante periode

De Fergusons groeien op in een interessante periode van de Amerikaanse geschiedenis (1947-19xx). Auster besteedt veel aandacht aan de rassenongelijkheid en de oorlog in Vietnam. Door de gekozen vorm met de verschillende Fergusons, kan hij dit van verschillende kanten belichten, al zijn zijn opties natuurlijk beperkt. Ferguson blijft immers een blanke Joodse man.

Maar het voegt veel toe en het maakt ook duidelijk ook de standpunten van de meest fanatieke aanhangers door een bepaalde mate van toeval zijn gevormd. Ook die zijn het gevolg van een mix van eigen keuzes, toevalstreffers en beslissingen van anderen. Opnieuw geldt: veel om over na te denken.

Nog meer redenen voor mijn enthousiasme over 4321

En waarom ik verder nog enthousiast ben?

  • de stijl
  • het ritme
  • de woordkeus
  • de eindeloos lange zinnen
  • de heel korte zinnen
  • de personages
  • Ferguson (1, 2, 3 en 4)
  • Amy
  • de lees-, kijk- en luistertips
  • het speelt deels in Parijs
  • het speelt vooral in New York
  • de quote: “De wereld wemelt: het kan alle kanten op.” (uit: Stilte | John Cage)
  • de verhalen in het verhaal
  • hoe het papier voelt
  • de titel
  • 4 verhalen in 1
  • de liefde voor taal die van de bladzijden spat
  • de openingszin van hoofdstuk 1.1
    “Zijn moeder heette Rose, en als hij groot genoeg was om zijn veters te strikken en niet meer in bed te plassen, zou hij met haar gaan trouwen.”
  • de sleutelrol die boeken spelen in het leven van de Fergusons

Wat een heerlijk, fantastisch, eindeloos mooi boek 🙂

942 pagina’s – schrikt het je af of denk je juist: yes, het kan mij niet dik genoeg?

Tot slot:

Boek 86/104 #boekperweek
Boek 14/31 #allesuitdekast

Volgende review: Lampje | Annet Schaap

4321 | Paul Auster
4321
Paul Auster (Vertaling: Ronald Vlek)
De bezige bij, 2017 
♥♥♥♥♥

Van dezelfde schrijver: Orakelnacht en Winterlogboek

Previous Post Next Post

Nog geen reacties

Ik wil wel reageren