Bladzijde 26, zin 1: “De planten om me heen rezen op als hoge bomen.”
Dit boek begint met een uitgebreid voorwoord van de auteur, geschreven in 1976, net meer dan 10 jaar na het verschijnen van De geverfde vogel. Hij vertelt hoe het boek zijn leven beïnvloed heeft, hoe mensen en landen zich aangesproken en aangevallen voelden en hoe hij, en mensen die hem na stonden, werden belaagd. Hij klinkt bitter en trots. Het maakte mij erg nieuwsgierig.
Maar wat stond er eigenlijk in Flow Magazine over De geverfde vogel?
Augustus 2013 | Veronie Snijder | Toen: mede-eigenaresse van Boekhandel Kramer in Winterswijk
“Dit boek las ik toen ik zestien was en zal ik nooit vergeten. Ik had het in de winkel uitgekozen op de mooie kaft, maar helemaal verkeerd ingeschat wat voor verhaal het zou zijn. Ik zou het nu ook nooit aan een puber verkopen.
Het is een gruwelijke oorlogsgeschiedenis over een zesjarig Joods jongetje uit Polen dat zichzelf moet zien te redden. Hij trekt van de ene onderduikplaats naar de andere en is getuige van heel afschuwelijke dingen, zoals een brute verkrachting. Dat maakte natuurlijk grote indruk op me. De hoofdpersoon komt ook bij een man die vogels vangt, ze bont schildert en dan weer loslaat. De dieren worden na die behandeling niet meer geaccepteerd door hun soortgenoten en zelfs doodgepikt. Dat gegeven, waar de titel vandaan komt, staat symbool voor hoe mensen in oorlog met elkaar omgaan: als beesten. Ik heb het als volwassene twee keer herlezen. Het is geen gezellig boek, maar het geeft wel een schokkend beeld van wat oorlog met mensen doet.”
Dat het geen gezellig boek is, is op z’n minst een understatement te noemen. Het is rauw, hard en confronterend. Heel heftig!
Waar gaat De geverfde vogel over?
Een Joods jongetje van zes is tijdens de Tweede Wereldoorlog door zijn ouders naar het platteland gestuurd, een fictief gebied in Oost-Europa. Door zijn zwarte haren, zwarte ogen en relatief donkere huid wordt hij daar aangezien voor zigeunerskind en met groot wantrouwen bekeken. Als de vrouw bij wie hij in huis is overlijdt, vlucht hij voor de hem slecht gezinde dorpsbewoners. Dat wordt een terugkerend ritueel, steeds vindt hij tijdelijk onderdak, steeds moet hij uiteindelijk vluchten. Hij maakt gruwelijke dingen mee en ziet dingen die geen kind ooit zou mogen zien.
Wat vind ik ervan?
Een afschuwelijk boek, het liefst wilde ik het wegleggen, zo heftig zijn de situaties waarin de jongen terechtkomt. Soms kon ik gewoon niet alle zinnen op een pagina lezen, ik wilde alleen maar voorbij zo’n afschuwelijke situatie zijn. Maar ik was ook nieuwsgierig, hoe loopt het af? Bij wat voor type komt hij nu weer terecht? Het is goed geschreven, heel levendig, misschien wel te.
Het heftige zit hem er ook in, dat al het verschrikkelijks wat de jongen, en sommige andere personages wordt aangedaan, hen niet per se wordt aangedaan door de vijand, de Duitsers, maar meestal door andere dorpsbewoners uit een soort angst voor het onbekende. Mensen kunnen andere mensen blijkbaar gruwelijke dingen aandoen, ook als het in principe goede mensen zijn, daar schrik ik altijd van.
In de blurb wordt het boek een klassieke anti-oorlogsroman genoemd. Misschien is het dat ook wel, een anti-oorlogsroman. Geromantiseerd wordt er niet. Oorlog laat ons allemaal afschuwelijke dingen doen, uit zelfbehoud, uit angst, door groepsdwang… Ik hoop het nooit mee te hoeven maken.
Een confronterend boek dus, dat ik eigenlijk niemand zou aanraden om te lezen. Het is gewoon te rauw, te zwart, te heftig.
Heb jij ook weleens zo’n boek gelezen dat je eigenlijk niet kon/wilde lezen omdat het zo heftig was?
Tot slot:
Boek 2/104 #boekperweek #hrc
Boek 16/102 #flowboekenchallenge
Volgende review (as donderdag): De Grijze Jager-serie | John Flanagan
De geverfde vogel (The painted bird)
Jerzy Kosinksi (Vertaling: Oscar Timmers)
De Bezige Bij 2005 (1965)
♥♥♥♥
Nog geen reacties