Review: Laat me nooit alleen | Kazuo Ishiguro

Bladzijde 26, zin 1: “Juf Geraldine was in die tijd iedereen zijn lievelingsbegeleider.”

Van mijn verjaardagsboekenbon kocht ik onlangs dit boek, geïnspireerd door de keuze van het Nobelprijscomité (lees ook mijn post over literatuurprijzen) én omdat ik De rest van de dag erg goed vond. Ik las het tijdens ons tripje naar Valencia en het boeide me zo dat ik vlak voor de terugvlucht nog een nieuw boek kocht, want dit was alweer uit.

Waar gaat Laat me nooit alleen over?

Kathy H. werkt als verzorger bij een revalidatiekliniek, hier revalideren mensen na een orgaandonatie, waaronder Kathy’s jeugdvrienden Ruth en Tommy. Binnenkort is ze verzorger-af en daarom kijkt ze terug op haar tijd als verzorger. Maar ze vertelt vooral over haar jeugd in een bijzonder tehuis, waar ook Ruth en Tommy woonden. Stukje bij beetje wordt er meer duidelijk over hun leven en dat roept eigenlijk alleen maar meer vragen op.

Wat vind ik ervan?

Heftig – wat een verhaal! Ik ben hier nog lang niet over uitgedacht, er speelt nog van alles door mijn hoofd. Ik worstel daar vaak mee als ik een heftig boek gelezen heb: als we iets dergelijks kunnen verzinnen, kan het dan ook bestaan/ontstaan? Dat maakt goede boeken soms heel beangstigend, niet vanwege gruwelijke scenes of bloedstollende achtervolgingen, maar juist omdat ze op een realistische manier een maatschappij schetsen waar je heel veel kanttekeningen bij moet plaatsen. Dit boek laat zien dat met medisch-ethische dilemma’s volop voorzichtigheid is geboden en dat iets dat te mooi om waar te zijn klinkt, dat meestal ook is.

Vertaler of auteur?

Heel anders dan De rest van de dag en ergens ook weer niet. Zelfde vertaler misschien? Ja dus 🙂 Of zou het ook de stijl van Ishiguro zijn? Het blijft moeilijk om te zeggen. Soms zou ik willen dat Engels mijn moedertaal was, om het origineel echt vol op waarde te kunnen schatten. Maar hoewel mijn Engels goed is, mis ik altijd nuances, daarom lees ik toch meestal vertalingen en houd je dus soms dit soort vragen. Want waar ligt de grens tussen vertaler en auteur? In dit geval denk ik dat het de stijl van de auteur is die ik herken, want het is beslist geen knullige vertaling, er is duidelijk goed over nagedacht en keuzes lijken bewust gemaakt. En dat mag ook wel bij een boek van dit kaliber natuurlijk.

Nog vragen genoeg

Andere vragen die het verhaal in me opriep:

• Waarom noemt ze zich Kathy H.? Waarom die H? Waar staat die voor? En waarom gebruikt ze bij Tommy en Ruth geen achterletter, maar bij andere tehuisgenoten wel? Wil ze hiermee laten zien dat ze hen nooit zou kunnen verwisselen of inruilen?
• Waarom krijgen de woedeaanvallen van Tommy zo’n grote rol? Zit daar meer achter?
• Kathy kijkt terug, het zijn haar herinneringen. Maar ik ben ook wel benieuwd naar de verhalen van Tommy, Ruth en Lucy. Lucy is een begeleider die worstelt met haar rol en soms dingen loslaat die tegen het tehuisbeleid ingaan.
• Kathy vertelt ergens wel een beetje vreemd, een soort van afstandelijk en beredenerend. Heel koeltjes en zonder emotie. Ze kiest bijvoorbeeld echt iemand uit om voor de eerste keer seks mee te hebben. Toch zegt ze ook redelijk vaak ergens van streek van te zijn of dat anderen ergens van streek van zijn. Vaker dan normaal in een boek. Zou dat toeval zijn of wil Ishiguro daar ook iets mee laten zien? Dat laatste waarschijnlijk, want ik geloof niet dat die man zomaar iets schrijft. Maar wat dan? Wil hij laten zien dat ze emotie herkent, maar niet voelt zoals jij en ik dat voelen? Interessant!
• Tommy tekent dierenfiguren, heel complexe, vol details. De beschrijvingen deden me denken aan Jeroen Bosch, zou Ishiguro daardoor geïnspireerd zijn?
• In het begin vertelt Kathy dat ze onderweg soms denkt Hailsham te zien, aan het eind doet ze dat opnieuw. Dat maakt het mooi rond. Sowieso is Kathy chronologie-technisch een goede verteller, vaak zegt ze ook ‘daar kom ik nog op terug’. Ook legt ze situaties uit aan de lezer/toehoorder. Maar wie is dat eigenlijk? Aan wie vertelt ze haar verhaal? En vertelt of schrijft ze? Aan het begin lijkt ze het zelf niet goed te weten, daarom denk ik aan een soort autobiografie, maar zeker weten doe ik het niet. Opnieuw: interessant!

Speciaal gemaakt

In het boek is een belangrijke plek voor het liedje Never let me go van Judy Bridgewater. Uiteraard was ik benieuwd of dit echt zou bestaan. Sinds de verfilming is dat wel het geval, want het is speciaal daarvoor opgenomen: Never let me go En dat vind ik dan wel weer grappig.

Ach en zo zijn er nog tig andere vragen die ik had nadat ik dit boek dichtsloeg, en toch heb ik niet het gevoel dat het boek niet af is, het zet je alleen aan het denken, het daagt je uit. En eigenlijk heb ik dat wel heel graag in een boek. Een aanrader dus. En blij dat het in de kast staat, zodat ik het nog eens kan lezen.

Heb jij na de bekendmaking van de Nobelprijs Ishiguro op je noglezenlijst gezet?

Tot slot:

Boek 85/104 #boekperweek
Boek 13/31 #allesuitdekast

Volgende review: weet ik nog niet precies, ik lees 4321 van Paul Auster, maar ben pas op bladzijde 307 van de 942 #loveit

Laat me nooit alleen (Never let me go) 
Kazuo Ishiguro (Vertaling: Bartho Kriek)
Atlas Contact, 2005
♥♥♥♥♥

Van dezelfde schrijver: De rest van de dag