Review

Review: Het tumult van de tijd | Julian Barnes

Bladzijde 26, zin 1: “Hij keek naar de Kazbek tussen zijn vingers.”

Het tumult van de tijd | Julian Barnes

Afgelopen maart verscheen dit boek bij ons in de kast, het was J’s keuze voor onze jaarlijkse Boekenweek-bookhaul. Beiden lazen we eerder al met veel plezier Barnes Alsof het voorbij is, prachtig vond ik dat. Ik was benieuwd of deze me ook zo goed zou bevallen. En raad eens… dat deed het, want wat zit het ongelooflijk knap in elkaar, wat een mooie zinnen en wat een diepe wijsheden. Vijf hartjes!

Waar gaat Het tumult van de tijd over?

Het tumult van de tijd is de fictieve biografie van de Russische componist Sjostakovitsj. Op verschillende momenten van zijn leven krijgt hij te maken met ‘de Macht’ (inderdaad met hoofdletter). Aan het eind van zijn leven kijkt hij terug en denkt na over grote thema’s zoals lot, geweten, verraad, ironie en lafheid.

Maar dat is heel in het kort, want het is niet samen te vatten, er zit zoveel in en alles is belangrijk.

Wat vind ik ervan?

Toen ik het boek dichtklapte staken er meer dan dertig post-its uit en dat is voor mijn doen echt heel erg veel. Deze keer plakte ik ze ook niet alleen bij mooie zinnen, maar ook bij andere dingen die me opvielen en waarvan ik vermoedde dat ze belangrijk waren of waarvan ik dacht ze eerder te hebben gelezen. Ik krabbelde er gelukkig ook steeds een steekwoord op, want ze waren niet allemaal even vanzelfsprekend.

Maar dat ik zoveel stickies heb geplakt, zegt mij een heleboel. Wat zit er ongelooflijk veel denkwerk en idee achter dit boek. Elke zin, elk woord is zorgvuldig gekozen, en ook de opbouw zit heel precies in elkaar. Het boek bestaat namelijk uit drie delen, en die beginnen als volgt:

Deel 1: “Hij wist alleen dat deze tijd de zwaarste was.”
Deel 2: “Hij wist alleen dat dít de zwaarste tijd was.”
Dele 3: “Hij wist alleen dat dit de zwaarste tijd was van zijn leven.”

Drievoud

En dat is beslist niet het enige drievoudige in dit boek. Zo voert Sjostakovitsj bijvoorbeeld drie gesprekken met de Macht en kent hij drie grote liefdes. Ook in het inleidende en uitsluitende cursief spelen drievouden een rol. Bovendien wordt op verschillende plekken subtiel terug verwezen naar dat inleidende cursief, dat op het eerste oog niets met het hoofdonderwerp te maken lijkt te hebben. En ook de titel komt een aantal keren terug in het boek, heel mooi vind ik bijvoorbeeld deze verwijzing:

“Wat kon er tegenover het tumult van de tijd worden ingezet? Alleen de muziek die in onszelf zit – de muziek van ons wezen -, die door sommigen wordt omgezet in echte muziek. Die tientallen jaren later, als ze sterk, echt en zuiver genoeg is om het tumult van de tijd te overstemmen, wordt omgezet in de fluistering van de geschiedenis.
Dat was waar hij aan vasthield.”

Zinnen die me raken

Ik vind het bijzonder moeilijk om dit boek te reviewen op een manier die recht doet aan het boek. Er zit zoveel in en het meeste is niet uit te leggen in een paar zinnen. Daarom deel ik gewoon nog een paar zinnen die me raken:

“Het lot. Het was gewoon een weidse term voor iets waar je niets aan kon doen.”

“En natuurlijk werkte de onverbiddelijke logica ook in omgekeerde richting. Als je jezelf redde, redde je misschien ook je naaste omgeving, je dierbaren. En omdat je alles zou doen om je dierbaren te redden, deed je ook alles om jezelf te redden. En omdat er geen keus was, was er ook geen manier om aan moreel verval te ontkomen.”

“Hij was zo moedig geweest als zijn karakter hem had toegestaan; maar er was altijd het geweten om te benadrukken dat er meer moed had kunnen worden getoond.”

“Dat was de definitieve, onweerlegbare ironie van zijn leven, dat ze hem hadden vermoord door hem in leven te laten.”

Vooral die een-na-laatste zin, die vind ik zo schrijnend waar. Heel, heel mooi!

Heb jij wel eens wat van Julian Barnes gelezen?

Tot slot:

Boek 98/104 #boekperweek #hrc
Boek 37/76 #allesuitdekast

Volgende review (as dinsdag): Het kleine meisje van meneer Linh | Philippe Claudel #flowboekenchallenge

Het tumult van de tijd | Julian Barnes
Het tumult van de tijd (The noise of time) 
Julian Barnes (Vertaling: Ronald Vlek)
Atlas Contact, 2016
♥♥♥♥♥

 

Previous Post Next Post

4 Reacties

  • Reply Lalagè 16 november 2016 at 09:10

    Voor school moest ik een boek van Julian Barnes lezen: Before she met me. Ik vond het vreselijk. Een paar jaar geleden heb ik ‘Alsof het voorbij is’ gelezen en ik vond het niet vreselijk, maar ik vond het lastig Engels en het was toch niet iets voor mij. Dus deze laat ik maar aan mij voorbij gaan. Wel jammer dat ik er niet in zie wat anderen zo mooi vinden, want jij bent niet de enige die er weg van is.

  • Reply Saartje 16 november 2016 at 21:10

    The Sense of an Ending heb ik ook gelezen en dat vond ik een prachtig boek. Ik denk dat ik dit boek ook maar ga lezen binnenkort.

  • Reply Amber 23 november 2016 at 13:58

    Wauw, dit klinkt echt als een boek voor mij! Ik heb nog nooit iets van Barnes gelezen, maar heb al meerdere malen met dit boek in mijn hand gestaan. Toch maar doen dan! Nog even een nieuwsgierig vraagje: lees je vaak Engelse boeken in een Nederlandse vertaling? En hoe ervaar je dat? Ik ben op een gegeven moment overgegaan op zoveel mogelijk boeken in de originele taal te lezen (wat in feite alleen op Engels en Nederlands neerkomt – haha) omdat ik dacht dat ik iets ‘miste’ bij het vertaalde werk. Maar nu denk ik steeds vaker: wat een onzin 😉 Een vertaling kan misschien ook een nieuwe lading geven aan een boek.

    • Reply Marloes 23 november 2016 at 16:43

      Hi! Leuk dat je er weer bent, ik heb je gemist 🙂

      Ik lees bijna altijd vertalingen en die vind ik meestal erg goed. Ik denk juist dat ik dingen mis als ik boeken in de originele taal lees, omdat ik die taal nooit zo goed beheers als een native speaker. Ik denk ook dat de kwaliteit van de vertaling afhangt van het type boek, juist bij grote literaire werken denk ik dat de vertalers heel erg goed nadenken over iedere zin, waar ze bij een thriller of chicklit mogelijk sneller een knoop wordt doorgehakt (maar dat heb ik helemaal zelf bedacht, dus misschien slaat het wel nergens op). Maar gewoon lekker vertalingen lezen dus!

      Enne, Barnes is prachtig, beloofd!

    Ik wil wel reageren